Proeven van nieuwe drugs
Een kleine groep ‘psychonauten’ experimenteert volop met zogenaamde designer drugs.
Over de werking van deze chemische verbindingen is nog heel weinig bekend. „Het is Russische roulette.”
door Dewi Gigengack
illustratie Jos Diender
Ze zijn vrijwillig proefkonijn en gebruiken het internet als doorlopend studieproject dat wordt aangevuld met ervaringen, waarschuwingen en tips. Mensen die experimenteren met designer drugs, of ‘research chemicals’ zoals ze de stofjes zelf liever noemen, vormen een aparte subcultuur onder drugsgebruikers.
Designer drugs zijn chemische verbindingen die als doel hebben de werking van xtc, cocaïne, amfetamine (speed) of mescaline na te bootsen. Toen xtc een populaire uitgaansdrug werd, begin jaren negentig, kwam ook het fenomeen ‘designer drug’ in opkomst. Dé pionier op dit gebied is de Amerikaanse chemicus Alexander Shulgin. Hij bedacht honderden designer drugs, testte ze op zichzelf en schreef er twee boeken over. Tegenwoordig worden deze drugs voornamelijk in Engeland en de Verenigde Staten uitgevonden (‘ontworpen’) om onder de opiumwet uit te komen.
Nieuwe stoffen staan nog niet op de lijst met verboden middelen en zijn in die landen daarmee legaal.
In Nederland ligt dat anders, weet drugsonderzoeker Peter van Dijk van het Trimbos- instituut. „Hier vallen middelen die een psychoactieve werking hebben onder de geneesmiddelenwet. Ze worden beschouwd als niet-geregistreerde middelen en zijn daarmee illegaal. Designer drugs zijn in Nederland dan ook stukken minder populair dan in bijvoorbeeld Engeland.”
Toch is het niet moeilijk om eraan te komen. „Als je weet waar je moet zoeken, zijn tientallen soorten research chemicals makkelijk te krijgen via internet”, zegt de 38-jarige Gonzo uit Den Haag. „Ze worden veelvuldig verkocht als bonzaivoeding, cd-cleaner of aroma voor een oliebrander.
Er staat ook vaak op dat het niet bedoeld is voor menselijke consumptie.”
Het Trimbos-instituut heeft een lijst van zo’n 150 stoffen waarmee in Nederland wordt geëxperimenteerd. Maar een veelvoorkomend fenomeen zijn designer drugs hier niet. Volgens drugsdeskundige Roel Kerssemakers van voorlichtingsorganisatie Unity Drugs en Jellinek verslavingszorg gaat het gros van de gebruikers in Nederland voor de bekende middelen als xtc, cocaïne en cannabis. „Als die voorhanden zijn, is de behoefte aan andere middelen klein. Zodra de xtc-markt slecht is en grondstoffen moeilijk te krijgen zijn, zie je dat andere stoffen worden verkocht onder de naam xtc. Vorige week is er nog een 19-jarige jongen uit Heerlen overleden aan nep-xtc. Er zat PMMA in die pil, een stof met een vergelijkbare werking. Maar het geniepige is dat PMMA langzamer begint.
Je neemt dus snel nóg een pil. En het verschil tussen een recreatieve dosis en een dodelijke dosis is klein.”
Tot ongenoegen van het Trimbos-instituut is er toch een groepje mensen dat met de relatief onbekende chemicaliën aan de slag gaat. „Ze zijn gewoon dom bezig”, zegt Van Dijk. „Het is Russische roulette. Je weet niet wat de risico’s zijn, want het zijn allemaal nieuwe stoffen waar nog niet veel over bekend is.”
De ‘psychonauten’, mensen die extreem geïnteresseerd zijn in drugs, zien dat anders. „Ik doe eerst research, neem de tijd”, zegt de 19-jarige student Sublimo. Hij experimenteert minstens één keer per week, naast de ‘standaard drugs’, zoals speed.
„Over het algemeen gaat het goed, zeker als je weet welke websites fatsoenlijk spul leveren. Al heb je soms ook wel iets mindere ervaringen.”
Gonzo bereidt zich voor door ‘tripverslagen’ van anderen te lezen, waarin ze beschrijven hoe duur het middel is, wat het effect is, hoe lang het werkt en wat de juiste dosis is. „Ik doe het op een verantwoorde manier en laat het middel eerst testen door een drugstestcentrum. Er is ook altijd een ‘tripsitter’ bij, iemand die nuchter blijft en de boel in de gaten houdt. We doen het ook niet op feesten, maar bij iemand thuis of in de duinen.”
De fascinatie voor nieuwe soorten drugs is volgens Kerssemakers deels te verklaren door het feit dat het effect van tripmiddelen onderling sterk kan verschillen. „Bij energiegevende en kalmerende stoffen is er weinig variëteit. Maar een trip kan bijvoorbeeld heel hallucinerend zijn, of dat je in diep contact komt met jezelf of het gevoel hebt dat je boven je lichaam uit stijgt.
Mensen die experimenteren, zoeken vooral naar die verschillen.”
Bij al het geëxperimenteer gaat er wel eens iets mis. Zoals bij Solipsis, die op een internetforum beschrijft hoe hij in het ziekenhuis belandde na een cocktail van designer drugs en medicijnen. „Een tijdje terug had ik 4-AcO-DMT gecombineerd met methylone. Diezelfde dag had ik ook al wat GHB genomen. Toen de methylone en 4-AcO-DMT redelijk uitgewerkt waren, kreeg ik een paniekaanval.”
Hij dacht dat hij nauwelijks nog ademhaalde en werd bang. „Niet lang daarvoor had ik een halve pijnstiller genomen met codeïne erin, omdat ik last had van mijn rug. Ik dacht dat ik iets verkeerds had gecombineerd en dat dit gevaarlijk was.”
De jongen ging naar de Eerste hulp, waar hij de hele nacht werd vastgehouden. „Er werd bloed afgenomen en mijn hart werd gemonitord. Het bleek dat ik helemaal niet te weinig ademde, maar juist hyperventileerde.” Hij dacht dat hij dood zou gaan.
„Een nogal bloedstollend gevoel kan ik je zeggen.”
Ernst, een 44-jarige ICT’er uit het noorden van het land, neemt liever tripmiddelen die goed te doseren en voorspelbaar zijn.
„Ook omdat ik een verantwoordelijk leven heb: getrouwd, twee kinderen, drukke baan. Zo’n een keer per maand hebben mijn vrouw en ik een vrij weekend en nemen we een tripmiddel. Lekker thuis extra van elkaar genieten.”
Van Dijk denkt dat designer drugs altijd zullen blijven bestaan, ook al is slechts een beperkte groep mensen erin geïnteresseerd. „De middelen komen en gaan. Mensen hopen dat er een stofje komt dat hetzelfde effect heeft als xtc, maar dan zonder de kater én legaal. Dat is een utopie.”
De namen van de gebruikers zijn om privacyredenen gefingeerd.
